Zima to wyjątkowa pora roku, która wydobywa z górskich szlaków i szczytów niezwykłe piękno. Nic więc dziwnego, że mimo zimna i dodatkowych uciążliwości tak wiele osób najchętniej wchodzi na trasy właśnie w zimowych miesiącach. Aby jednak w pełni móc cieszyć się wyprawami w towarzystwie śnieżnego puchu i szczypiącego w nos mrozu, warto mieć na uwadze najważniejsze zasady bezpieczeństwa na szlaku. O czym więc pamiętać, a czego unikać w górach zimą?
Świadomość i odpowiedzialność
Nie spakujemy ich do plecaka, ale zdecydowanie powinny towarzyszyć nam przy każdym kolejnym kroku na górskim szlaku. Także wtedy, gdy sprawdzając pogodę, zdecydujemy się przesunąć wyprawę na kolejny dzień bądź ograniczyć się do mniej wymagającej trasy lub szczytu. Zima na górskich szlakach potrafi zaskoczyć i zmęczyć nawet doświadczonych górołazów. Dlatego też zawsze należy starannie przygotować się do wyprawy, dopasować przebieg trasy do kondycji i możliwości wszystkich jej uczestników. Zdecydowanie warto również sprawdzać prognozy pogody, nie tylko na następny dzień, ale na bieżąco, nawet już po wejściu na szlak. Dzięki temu będziemy mogli w porę zmodyfikować przebieg trasy lub zdecydować się na zejście z góry.
W góry zimą – gdzie sprawdzać pogodę?
Pamiętajmy, że w przypadku wyjścia w góry sprawdzenie pogody w telewizji czy na popularnych portalach meteorologicznych może okazać się niewystarczające. Otrzymamy bowiem wyłącznie ogólny komunikat, dotyczący większego regionu, nie zaś interesującego nas obszaru, po którym będziemy się poruszać. Komunikaty pogodowe należy sprawdzać na oficjalnych stronach GOPR i TOPR, czyli kolejno: Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego oraz Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Znajdziemy tam prognozy na najbliższy dzień i poszczególne godziny, a także otrzymamy informacje o ewentualnym zagrożeniu lawinowym, załamaniu pogody i zamkniętych szlakach.
Zima w górach – dobry ubiór to podstawa
To, co pozwoli nam w pełni bezpiecznie i komfortowo cieszyć się górską wycieczką w zimie, to oczywiście wspomniana już wyżej odpowiedzialność i dobre planowanie, ale także właściwy ubiór i umiejętnie spakowany plecak. Zacznijmy więc od tego, co powinniśmy na siebie założyć, aby odpowiednio zabezpieczyć się przed chłodem, a jednocześnie nie ograniczać swojej mobilności.
Zimą w górach temperatura zmienia się dynamicznie, bardzo szybko robi się znacznie chłodniej i wietrzniej. Niezależnie od tego, ile stopni wskazuje termometr na początku trasy, zawsze ubieramy się warstwowo, czyli na tak zwaną cebulkę. Pierwsza z warstw to bielizna, która w przypadku górskiej wyprawy powinna być bielizną termiczną. Warto wybrać ciepłe getry bądź legginsy, wysokie skarpety i przylegającą koszulkę, najlepiej z długim rękawem. Następna warstwa to cienka bluza polarowa, natomiast kolejna – grubszy polar lub sweter.
Na sam koniec ubieramy czwartą warstwę odzieży, czyli wierzchnią kurtkę i spodnie. Bardzo ważne jest, aby wybierać modele ocieplane, chroniące przed chłodem, ale także przeciwdeszczowe. Kluczowe jest również odpowiednie dopasowanie solidnego, szczelnego obuwia, które pozwoli nam chronić stopy przed zimnem i śniegiem, a jednocześnie umożliwi pewne i stabilne poruszanie się.
Nie zapominajmy oczywiście także o ciepłych rękawiczkach, czapce i szaliku lub chuście. Warto mieć również ze sobą okulary przeciwsłoneczne.
Plecak w góry – co musimy spakować?
Tym, co może zwiększyć nasze bezpieczeństwo i wygodę podczas przemierzania górskich szlaków zimą, jest również odpowiednie wyposażenie plecaka, który zabierzemy ze sobą w trasę. Należy pamiętać, że każdy powinien mieć ze sobą swój bagaż, a w nim osobisty ekwipunek. Niewskazane jest zebranie kilku najpotrzebniejszych rzeczy i wrzucenie ich do jednego plecaka, ponieważ w przypadku ewentualnego rozdzielenia się grupy jedna, a nawet kilka osób może pozostać bez prowiantu, telefonu czy latarki.
Na wycieczkę w góry powinniśmy przygotować sobie odpowiedniej jakości plecak o pojemności między 20 a 40 l, wykonany z wodoodpornego materiału. W plecaku muszą znaleźć się:
- prowiant i termos z gorącym napojem,
- latarka, najlepiej praktyczna czołówka, która nie angażuje i nie zajmuje dłoni,
- kijki,
- czekany, rakiety lub raki – w zależności od wybranej trasy, jej wysokości i poziomu trudności oraz warunków atmosferycznych,
- telefon komórkowy z w pełni naładowaną baterią,
- powerbank,
- mapa oraz kompas,
- zapas odzieży, przede wszystkim skarpety i rękawiczki,
- podstawowa apteczka i folia NRC.
W prowiancie powinny znaleźć się wysokoenergetyczne produkty, które nadają się do spożywania w niskich temperaturach oraz w trakcie marszu. Mogą to być klasyczne kanapki, ale także owoce i warzywa (najlepiej pokrojone i poporcjowane), czekolada, batoniki oraz bakalie. Jeśli chodzi o płyny, warto zabrać ze sobą wodę oraz gorącą herbatę w termosie.
Góry zimą – czego unikać?
Aby zminimalizować ryzyko jakichkolwiek wypadków i nieprawidłowości na trasie, należy zawsze i bezwzględnie trzymać się wyznaczonego szlaku. Zdecydowanie niewskazane jest schodzenie z wytyczonej ścieżki oraz jakiekolwiek ingerowanie w otaczającą nas florę i faunę.
Przede wszystkim zimą, ale także i w innych porach roku należy unikać wychodzenia w góry bez wcześniejszego przygotowania i sprawdzenia trasy. Bardzo ważne jest również, aby nie wchodzić na szlak zbyt późno. Pamiętajmy o tym, że zimą słońce zachodzi już po godzinie 15, więc powinniśmy zapewnić sobie odpowiedni czas na dotarcie do celu oraz bezpieczny powrót – najlepiej jest wyruszać o świcie.
Na szlaku unikajmy spożywania alkoholu, który tylko pozornie rozgrzewa nasz organizm, ale zaburza percepcję i negatywnie wpływa na poczucie równowagi. O ile więc kieliszek nalewki wzmacniający naszą herbatę to dawka dopuszczalna, o tyle już jedna lub kilka „małpek” opróżnionych na trasie może w znacznym stopniu zagrozić bezpieczeństwu naszemu, jak i innych.
Pamiętajmy również, aby zimą na górskich szlakach unikać hałasowania. Głośnie dźwięki oraz wywoływane przez nie drgania mogą bowiem doprowadzić do stanowiącej jedno z najpoważniejszych zagrożeń w górach – lawiny.
